Ekonomistlerden döviz kuru uyarısı: Ateşle oynamamak lazım

Fatih Özatay, ‘kurun dengeye doğru gittiği’ söyleminin risklerine dikkat çekti. Uğur Gürses, KKM yükünün 300 milyar liraya bulacağına işaret etti. Hakan Kara ise varlıkların dolar cinsinden ucuzlatılarak, yabancı sermaye çekilmeye çalışıldığını anlattı.

Döviz kurlarında bugün yüzde 8,5 artış oldu. 28 Mayıs’taki cumhurbaşkanlığı seçiminin ardından dolardaki artış yüzde 16’yı buldu.

Piyasada kimi çevreler tarafından doların ‘olması gereken dengeye’ gittiği belirtilirken, 25 lira rakamı da telaffuz ediliyor.

TOBB Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Fatih Özatay ise ‘denge’ kavramı için uyarıda bulundu.

‘DENGE KURU MUĞLAK BİR KAVRAM’

Dövizdeki hareketliliği değerlendiren Özatay, şu açıklamayı yaptı:

“Ateşle fazla oynamamakta yarar var. Kurdaki hareket karşısında söylenenlerden biri de ‘kurun dengeye doğru gitmekte’ olduğu. Ama ‘denge kuru’ çok muğlak bir kavram. Mevcut koşullarda hiç olmazsa makul bir istikrar programı uygulanmaya başlansa ve yarıda kesilmeyeceğine inanılsa farklı, programın yarıda kesilebileceğine ilişkin bir kanı varsa daha başka, uygulanacak program makul değil de az biraz makulse yine çok farklı bir dengeden söz edilebilir. Kaldı ki ikinci ve üçüncü durumlarda ortaya çıkacak ‘denge’ bayağı oynak ve sürekli yukarıya doğru yönlenen bir denge de olabilir.”

Hazine ve Maliye Bakanlığı’na getirilen Mehmet Şimşek’in nasıl bir ekonomi programı uygulayacağının önemli olduğunu vurgulayan Özatay, bir diğer kritik noktanın da nasıl bir takım oluşturulacağı (BDDK, Merkez Bankası gibi kurumlar) konusu olduğunu ifade etti.

GÜRSES: SAKLANAN ENKAZIN EN ÖNEMLİ UNSURU KKM

Dolar kurunda son 10 gündeki artış nedeniyle, kur korumalı mevduatın (KKM), Merkez Bankası ile Hazine’ye olan yükü de büyüdü. Ekonomi yazarı Uğur Gürses, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, “Saklanan enkazın en önemli unsuru da KKM’nin bütçeye yükünden, Merkez Bankası’nın basacağı paradan geliyor. Yüzde 22’lik son 3 aylık kur artışı üzerinden, KKM’ye uygulanan faize bağlı olarak bugün için en az 300 milyar TL’lik bir yük getireceği hesaplanabilir” dedi.

ROTA: ÜCRETLER YİNE ERİYECEK

Finans uzmanı, Gelecek Partisi Ekonomi Politikaları Başkanı Kerim Rota ise iktidarın, tüm ekonomi politikalarını seçime endeksli olarak yürüttüğüne dikkat çekerek, mevcut tabloya ilişkin şu değerlendirmede bulundu:

“Seçimden 10 gün sonra dolar, TL’ye karşı yüzde 16 değer kazandı. Her şey seçim içindi. Kurlar 9 aydır Merkez Bankası rezerv satışı, sermaye kontrolleri ve sözlü müdahale ile baskılanıyordu. Yay şimdi gevşetilse de nerede gerçek bir piyasa dengesi oluşacağı belirsiz.

Bu seviyede bile şirketlerin döviz alması yasak, tek satıcı Merkez Bankası. Kurlar bu seviyede kalsa bile KKM’ye ödenecek kamu kaynağı bu sürede 200 Milyar TL’yi aşacak. Kur artışı enflasyonu artıracak. Bu artışın hepsi haziran enflasyonuna yansımayacağı için ücretler yazın enflasyon karşısında yine eriyecek. Kötü ekonomi yönetiminin ve ‘faiz sebep, enflasyon netice’ safsatasında ısrarın bedelini bir kez daha sabit gelirli vatandaşlar ödeyecek. Bununla da bitmeyecek, devreye maliye politikası da girecek. Korkarım ki pek yakında sabit gelirlilere yönetilen fiyatlara yapılan zamlar ve dolaylı vergilerle bir darbe daha vurulacak.”

TURHAN: DÖVİZDE TEMKİNLİ DAVRANMAK GEREK

Ekonomist İbrahim Turhan, dövizdeki yüksek dalgalanma karşısında temkinli davranılması tavsiyesinde bulundu. Döviz kuru ve politika faizinin bağlantılı olduğuna vurgulaya Turhan “Finansal varlık fiyatlarının uzun süre piyasa dengesinin dışında müdahale ile yönlendirildiği durumlarda, müdahale kesilince normalleşme süreci sonuçlanıncaya kadar ve her halükarda başlangıçta aşırı tepkiler olması (overshooting) sıklıkla gözlenen bir durumdur. Sakin olmak gerek” dedi ve ekledi: “Kur ve faiz birbirine bağlı değişkenlerdir. TCMB’nin önümüzdeki dönemde ‘rasyonelleşme’ çerçevesinde nasıl bir para politikası çizgisi izleyeceği, bankacılıkla ve döviz işlemleri ile ilgili düzenlemelerin nasıl gevşetileceği ve maliye politikasına ilişkin kararlar önemli olacak. Bunları görmeden kurla ilgili aşırı tepki vermek, âfâkî yorumlar yapmak yanıltıcı olabilir. Değişim dönemlerinde temkinli davranmak gerekir.”

KARA: TÜRK VARLIKLARI UCUZLATILIP SERMAYE GİRİŞİ HEDEFLENİYOR

Bilkent Üniversitesi öğretim üyesi Hakan Kara’nın döviz kurlarındaki dalgalanmaya ilişkin yorumuysa şöyle: “Kur hareketine dair çok soru geldi. Yorumum: Türk varlıkları dolar cinsinden ucuzlatılıp bir eşikten sonra (seviye sormayın) faiz artışıyla sermaye girişi amaçlanacak gibi görünüyor. Pratikte bunu yapmak kolay değildir ama döviz işlem kısıtlamaları devam ederken mümkün olabilir.” (EKONOMİ SERVİSİ)